แนวคิดและทฤษฎี
โครงการอุทยานเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี
เขตคลองสาน กรุงเทพมหานคร
ความเป็นมา
นายแดง นานา และนายเล็ก นานา ได้น้อมเกล้าฯ ถวายที่ดินจำนวน 4 ไร่ ในเขตคลองสาน กรุงเทพมหานคร บริเวณหลังวัดอนงคาราม เพื่อสนองพระราชดำริพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในการจัดสร้างอุทยานเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มูลนิธิชัยพัฒนาเป็นเจ้าของที่ดิน และทรงโปรดให้บุคคลและหน่วยงานต่างๆ รวมดำเนินการในรูปคณะกรรมการ
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดอุทยานเฉลิม พระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เมื่อวันที่ 21 มีนาคม 2540 และมูลนิธิชัยพัฒนาได้มีคำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการบริหารงานอุทยานเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เพื่อพิจารณากำหนดแนวทางการดำเนินงาน แผนงาน และงบประมาณ เพื่อให้อุทยานฯ เป็นอุทยานประวัติศาสตร์ และมรดกของชาติ ทั้งนี้ ในการดำเนินงาน ได้จัดจ้างบริษัทเอกชนเข้ามาบริหารงานภายใต้นโยบาย และการควบคุมดูแลของคณะกรรมการบริหารงานฯ
พระราชดำริ
ให้อนุรักษ์อาคารเก่า ซึ่งมีลักษณะ และที่ตั้งใกล้เคียง "บ้าน" ที่สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีเคยประทับ และให้อนุรักษ์ไว้เป็นพิพิธภัณฑ์เทิดพระเกียรติ และพัฒนาพื้นที่เป็นสวนสาธารณะระดับชุมชน
หน่วยงานรับผิดชอบ
- คณะกรรมการบริหารงานอุทยานเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี
- มูลนิธิชัยพัฒนา
ผลการดำเนินงาน
ภายในอุทยานเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ประกอบด้วยอาคารพิพิธภัณฑ์ 2 หลัง จัดแสดงเกี่ยวกับพระราชประวัติ พระราชกรณียกิจ และงานฝีพระหัตถ์ของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี รวมทั้งมีการประมวลเหตุการณ์ในพระราชพิธีพระบรมศพ และประวัติชุมชนย่านวัดอนงคาราม นอกจากนั้น ยังมีอาคารอื่นๆ ได้แก่ เรือนจำลองภายในสวนส่วนใน ที่จำลอง "บ้านเดิม" ของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ครั้งเคยประทับเมื่อทรงพระเยาว์ที่ชุมชนแห่งนี้ ศูนย์ศิลป์ศรีพิพัฒน์ ที่เป็นการปรับปรุงเรือนครัวเดิมของบ้านเจ้าพระยาศรีพิพัฒน์รัตนราชโกษาบดี (แพ บุนนาค) และต่อเติมใช้เป็นห้องอ่านหนังสือ และศูนย์ศิลป์สำหรับจัดแสดงนิทรรศการทางศิลปะและศิลปวัฒนธรรมไทย ศาลาแปดเหลี่ยม และวิชาคาร ซึ่งเป็นอาคารอเนกประสงค์ใช้เป็นสำนักงานอุทยานฯ ห้องประชุม และที่สำหรับจัดนิทรรศการ เป็นต้น
ในด้านการจัดกิจกรรม ได้จัดกิจกรรมในวันสำคัญต่างๆ เป็นประจำทุกปี ได้แก่ งานวันคล้ายวันสวรรคตสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี งานวันเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ฯ และงานวันพระราชสมภพสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี นอกจากนี้ มีการจัดกิจกรรมเพื่อสังคม กิจกรรมตามเทศกาล การฝึกอบรมการใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ และโครงการต่างๆ เพื่อเปิดโอกาสให้ประชาชน และเยาวชนในชุมชน รวมทั้งผู้สนใจทั่วไปเข้ามามีส่วนร่วมอย่างต่อเนื่อง
การดำเนินงานในระยะต่อไป
ในปี 2552 อุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ จะได้มีการจัดกิจกรรม และโครงการต่างๆ เพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติ และตอบสนองวัตถุประสงค์ในการจัดกิจกรรมนันทนาการต่างๆ ที่เป็นประโยชน์ต่อประชาชน ทั้งในส่วนของกิจกรรมวันสำคัญ กิจกรรมฝึกอบรมอาชีพ กิจกรรมส่งเสริมการท่องเที่ยว และการจัดนิทรรศการแสดงผลงานต่างๆ